Οξύ Όσχεο
Το οξύ όσχεο είναι μία κατάσταση που χαρακτηρίζεται από οξύ και επώδυνο οίδημα του οσχέου. Απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία καθώς θεωρείται μέχρι αποδείξεως του εναντίον συστροφή του όρχεως, μία επείγουσα κατάσταση που απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση.
Η συστροφή του όρχεως μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε στιγμή της παιδικής ηλικίας, αλλά είναι πιο συχνή τον πρώτο μήνα ζωής του βρέφους και κατά την εφηβεία. Η συστροφή χρήζει άμεσης χειρουργικής επέμβασης, καθώς η βιωσιμότητα του όρχεως εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το χρόνο που μεσολαβεί από την έναρξη της συστροφής. Έτσι, ο όρχις μπορεί να σωθεί κατά 100% αν η επέμβαση γίνει τις πρώτες 6 ώρες, κατά 70% μεταξύ 6-12 ωρών ενώ το ποσοστό πέφτει κάτω από 20% αν η επέμβαση γίνει μετά τις 12 ώρες.
Το οξύ όσχεο μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα άλλων παθήσεων, όπως η συστροφή της κύστης Morgagni και η επιδιδυμίτιδα.
Η συστροφή της κύστης Morgagni είναι η πιο συχνά συστραφείσα κύστη του όρχεως και μπορεί να συμβεί καθ’ όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Είναι πιο συχνή, ωστόσο, λίγο πριν την εφηβεία λόγω της αύξησης των οιστρογόνων.
Η επιδιδυμίτιδα είναι μία φλεγμονή της επιδιδυμίδας, του οργάνου εκείνου δηλαδή που βρίσκεται πάνω και πίσω από τους όρχεις μέσα στο όσχεο μέσα από το οποίο περνούν και ωριμάζουν τα σπερματοζωάρια.
Πού οφείλεται το οξύ όσχεο;
Το οξύ όσχεο μπορεί να οφείλεται στη συστροφή του όρχεως, δηλαδή στην περιστροφή του όρχεως γύρω από τον εαυτό του μέσα στο όσχεο πάνω από 180 μοίρες. Στην περιστροφή αυτή στρίβει και ο σπερματικός τόνος, το κορδόνι δηλαδή από το οποίο κρέμεται o όρχις και το οποίο αποτελείται από αρτηρίες, φλέβες, νεύρα και λεμφαγγεία. Με τη συστροφή διακόπτεται η αιμάτωση του όρχεως λόγω συμπίεσης των αγγείων του με συνέπεια τη νέκρωση και την ατροφία του.
Στα μικρά αγόρια, στα οποία οι όρχεις δεν κατεβαίνουν φυσιολογικά στο όσχεο με τη γέννηση (κρυψορχία) η συστροφή του όρχεως συμβαίνει πιο συχνά.
Η συστροφή του όρχεως μπορεί να συμβεί χωρίς φανερή αιτία, ακόμα και στον ύπνο. Άλλες φορές συμβαίνει μετά από έντονη σωματική δραστηριότητα.
Όπως ήδη αναφέραμε το οξύ όσχεο μπορεί να προκληθεί και από συστροφή της κύστης Morgagni. Η κύστη αυτή αποτελεί εμβρυολογικό υπόλειμμα του παραμεσονεφρικού πόρου. υπάρχει σε πάνω από το 90% των αρσενικών και φέρει συνήθως μίσχο. Σε κάποιες περιπτώσεις, η κύστη μπορεί να κάνει μία περιστροφή γύρω από τον άξονα του μίσχου της, όπως συμβαίνει και στη συστροφή του όρχεως, με συνέπεια τη νέκρωσή της.
Η επιδιδυμίτιδα, συνήθως, προκαλείται από την εξάπλωση κάποιας μικροβιακής λοίμωξης της ουρήθρας ή της ουροδόχου κύστης. Σε ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών με επιδιδυμίτιδα συνυπάρχουν ανωμαλίες του ουροποιογεννητικού συστήματος. Πάντως, η συχνότητα συνύπαρξης συγγενών ανωμαλιών του ουροποιογεννητικού συστήματος με την επιδιδυμίτιδα αυξάνει αντιστρόφως ανάλογα με την ηλικία των παιδιών.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Το βασικό σύμπτωμα στο οξύ όσχεο είναι ο πόνος, η ερυθότητα και το οίδημα στους όρχεις αλλά μπορεί να διαφοροποιείται η εκδήλωσή τους ανάλογα με τις αιτίες που τα προκαλούν.
Στη συστροφή του όρχεως παρουσιάζεται ξαφνικός και έντονος πόνος του όρχεως, στην κάτω κοιλία και βουβωνική περιοχή, που συνοδεύεται συχνά από ναυτία και εμέτους. Επίσης, εμφανίζεται ερυθρότητα και πρήξιμο στην περιοχή. Σε μερικές περιπτώσεις ο πόνος είναι ήπιος, ενώ στα βρέφη υπάρχει επίμονο κλάμα, δίπλωμα των ποδιών και εμετοί.
Η συστροφή της κύστης Morgagni έχει παρόμοια έναρξη με τη συστροφή του όρχεως, αλλά ο πόνος είναι ηπιότερος. Ο πόνος είναι πιο επώδυνος συνήθως στον άνω πόλο του όρχεως, ενώ ο υπόλοιπος όρχις πονάει λιγότερο.
Η επιδιδυμίτιδα τις περισσότερες φορές εκδηλώνεται με αίσθημα βάρους στην περιοχή των όρχεων και ευαισθησία στην ψηλάφησή τους. Στη συνέχεια, ο όρχις διογκώνεται και γίνεται ιδιαίτερα σκληρός και επώδυνος. Συνήθως υπάρχει πυρετός και αίσθημα κακουχίας, καθώς επίσης και κάψιμο στην ούρηση ή συχνουρία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το παιδί ανακουφίζεται από τον πόνο ανασηκώνοντας τους όρχεις.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Το οξύ όσχεο απαιτεί άμεση ιατρική διάγνωση και φροντίδα. Είναι πολύ σημαντικό ο γιατρός να ξεχωρίσει τη συστροφή του όρχεως από άλλες αιτίες που προκαλούν το οξύ όσχεο και έχουν παρόμοια συμπτώματα.
Συνήθως, αρκεί η κλινική εξέταση από τον γιατρό για να γίνει η διάγνωση. Το υπερηχογράφημα μπορεί να επιβεβαιώσει εάν πρόκειται για συστροφή του όρχεως ή συστροφή της κύστης Morgagni και να αποκλείσει κάποια φλεγμονή, όπως η επιδιδυμίτιδα. Όταν όμως υπάρχουν αμφιβολίες για τη διάγνωση, επιβάλλεται να γίνει χειρουργική διερεύνηση του όρχεως, ώστε να αποκατασταθεί τυχόν συστροφή του όρχεως.
Πώς θεραπεύεται το οξύ όσχεο;
Το οξύ όσχεο αντιμετωπίζεται ιατρικά ανάλογα με τις αιτίες που το προκαλούν. Η συστροφή του όρχεως πρέπει να αντιμετωπιστεί το συντομότερο δυνατόν με χειρουργική ανάταξη και αμφοτερόπλευρη ορχεοπηξία, ώστε να αποκατασταθεί η περιστροφή και αρχίσει να αιματώνεται ο όρχις του παιδιού.
Κατά την χειρουργική επέμβαση, ο παιδοχειρουργός Κωνσταντίνος Φαρμάκης θα επαναφέρει τον όρχι και θα γίνει καθήλωση και των όρχεων στο όσχεο για να προληφθεί μελλοντική συστροφή. Αν η συστροφή αντιμετωπιστεί τις πρώτες 6 ώρες, τα αποτελέσματα είναι πολύ καλά, ενώ αντίθετα, μετά το πέρας 12 -18 ωρών, ο όρχις νεκρώνεται και αφαιρείται.
Στη συστροφή της κύστης Morgagni, η αντιμετώπιση είναι αρχικά συντηρητική με αντιβίωση, αντιφλεγμονώδη και παραμονή στο κρεβάτι για λίγες ημέρες. Ωστόσο, αν δεν υποχωρήσουν τα συμπτώματα, θα χρειαστεί χειρουργική παρέμβαση.
Στην επιδιδυμίτιδα ο παιδοχειρουργός χορηγεί φαρμακευτική αγωγή με αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη και αντιπυρετικά. Παράλληλα, συστήνει ξεκούραση για κάποιες ημέρες και ανύψωση του οσχέου. Συνήθως, η επιδιδυμίτιδα υποχωρεί πλήρως σε 3-4 εβδομάδες, χωρίς να επηρεάσει την αναπαραγωγική ικανότητα του παιδιού.